عوامل مؤثر بر تصمیم‏گیری اخلاقی حسابرسان داخلی

حسابرسی داخلی در تدوین روش­های کنترل داخلی اعم از مالی و غیرمالی، استقرار سیستم کنترل داخلی، بررسی و ارزیابی سیستم کنترل داخلی، ارائة پیشنهادهای سازنده برای بهبود این سیستم و ارزیابی اثربخشی و کارایی استفاده از منابع بنگاه، نقشی اساسی و کلیدی دارد. لذا بررسی فرآیند تصمیم­گیری حسابرسان داخلی و علی­الخصوص اتخاذ تصمیمات اخلاقی توسط آنان، باتوجه به آثار گسترده­ای که بر سازمان و مدیریت آن خواهد داشت، از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. لذا با توجه به اهمیت موضوع و لزوم توجه به تصمیم‏گیری‏های اخلاقی حسابرسان داخلی، پژوهش حاضر، به صورت تجربی، عوامل مؤثر بر تصمیم‏گیری‏های اخلاقی توسط حسابرسان داخلی را مورد مطالعه قرار داده است. جامعة آماری پژوهش، تمامی حسابرسان داخلی کشور می‏باشند که با توجه به میزان دسترسی به این افراد، 300 نفر از حسابرسان داخلی شناسایی گردید که از این افراد نیز 220 نفر به پرسش‏نامه‏های ارسالی پاسخ نداند. بنابراین، نمونة نهایی پژوهش، شامل 80 نفر از حسابرسان داخلی می‏باشد. به منظور تجزیه و تحلیل داده‏های به دست آمده از توزیع پرسش‏نامه‏ها بین اعضای نمونة پژوهش، از تحلیل رگرسیون باینری- لجستیک در نرم‏افزار Eviews استفاده شده است. یافته‏های پژوهش حاکی از آن است که، سن حسابرس داخلی، عضویت حسابرس داخلی در جامعة حسابداران رسمی ایران، جنسیت حسابرس داخلی، میزان اخلاقی بودن محیط فعالیت حسابرس داخلی (محیط اخلاقی) و فرهنگ سازمانی که حوزة فعالیت حسابرس داخلی است، می‏توانند به لحاظ تجربی، تصمیم‏گیری اخلاقی حسابرسان داخلی را تحت تأثیر قرار دهند. همچنین، نتایج نشان داد، آن دسته از حسابرس‏های داخلی که میزان عاقبت اندیشی در آن‏ها بیش‏تر است و به هنگام تصمیم‏گیری به پیامدهای آتی ناشی از اتخاذ تصمیم‏های خود توجه می‏کنند، افراد اخلاق‏مدارتری هستند و این‏که، هر چه حسابرسان داخلی در انجام وظایف خود از آزادی عمل بیش‏تر (محدودیت کم‏تری) برخوردار باشند، احساس پشیمانی مورد انتظار بیش‏تری خواهند داشت و بدین ترتیب در تصمیم‏گیری‏های خود به موازین اخلاقی، بیش‏تر توجه خواهند نمود. همچنین، در بررسی الگوی رفتاری حسابرسان داخلی، نتایج نشان داد، حسابرسان داخلی با ویژگی شخصیت متفکرِ هدفمند، به مسائل اخلاقی، توجه بیش‏تری دارند.